Πως θα θωρακίσουμε τα παιδιά ενάντια στις λοιμώξεις
(Φωφώ Νικολαΐδου, Παιδίατρος)
Βρισκόμαστε στα μέσα του φθινοπώρου και οι ιώσεις έχουν ήδη κάνει έντονη την παρουσία τους. Πολλοί γονείς ρωτούν:
• Γιατί το παιδί αρρωσταίνει τόσο συχνά;
• Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να μην είναι αρρωσταίνει;
• Χρειάζεται να πάρει κάποιο φάρμακο;
Είναι αναμενόμενο, ένα παιδί που ξεκινάει για πρώτη χρονιά τον παιδικό σταθμό ή το νηπιαγωγείο να παρουσιάζει ακόμα και 10 διαφορετικές λοιμώξεις μέσα στη ίδια χρονιά.
Πως θα προφυλάξουμε τα παιδιά από τις ιώσεις του σχολείου και γενικότερα από τις λοιμώξεις;
1. Κρατώ το παιδί στο σπίτι
Δεν βιάζομαι να το στείλω πίσω στο σχολείο αμέσως μόλις νοιώσει λίγο καλύτερα, αλλά του δίνω αρκετό χρόνο να αναρρώσει πλήρως προκειμένου να μην είναι το ίδιο ευάλωτο σε μια νέα λοίμωξη αλλά και να μην μεταδώσει την υπάρχουσα στους συμμαθητές του. Συνήθως απαιτούνται 48 ώρες χωρίς καθόλου συμπτώματα, αλλά αυτός ο χρόνος μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το είδος της λοίμωξης, την ηλικία του παιδιού, τις εξατομικευμένες ανάγκες του. Ειδικά για την τρέχουσα πανδημία κορονοϊού ισχύουν συγκεκριμένα πρωτόκολλα επιστροφής στο σχολείο.
2. Τήρηση κανόνων υγιεινής
Πλύσιμο χεριών με χλιαρό νερό και σαπούνι ή αντισηπτικό διάλυμα τουλάχιστον 60% αλκοόλης, αν αυτό δεν είναι δυνατό:
• Πριν το φαγητό
• Μετά την τουαλέτα
• Όταν γυρίζει στο σπίτι
• Μετά το καθάρισμα της μύτης
Σκουπίζουμε τη μύτη με χαρτομάντιλο και το πετάμε αμέσως
Βήχουμε/φταρνιζόμαστε στο εσωτερικό του αγκώνων
Αποφεύγουμε την άμεση επαφή όταν νοσούμε
Δεν ξεχνάμε ότι οι κανόνες ισχύουν και για εμάς καθώς και για το προσωπικό του σταθμού.
Πλένουμε επίσης τα χέρια μας:
• Πριν και μετά τη φροντίδα ασθενούς/ την αλλαγή της πάνας
• Μετά τη μεταφορά σκουπιδιών
3. Καθαρισμός επιφανειών
Η μετάδοση πολλών λοιμώξεων γίνεται όχι μόνο μέσω του αέρα, αλλά και με την επαφή με μολυσμένες επιφάνειες. Συστήνεται να καθαρίζουμε τακτικά επιφάνειες που αγγίζουμε συχνά όπως πόμολα, τηλέφωνο, παιχνίδια. Καθαρίζουμε με υγρό σαπούνι και νερό ή αλκοολούχο αντισηπτικό ή διάλυμα χλωρίνης 10%, ανάλογα με την επιφάνεια. Αποφεύγουμε την κοινή χρήση αντικειμένων όπως πιπίλες, ποτήρια, πετσέτες. Τα παιχνίδια στο σταθμό απαιτούν συχνό καθαρισμό.
4. Κάπνισμα και αερισμός σπιτιού
Σύμφωνα με μελέτες το κάπνισμα των γονιών αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης ωτίτιδας και λοιμώξεων του αναπνευστικού στα παιδιά. Δεν καπνίζουμε μέσα στο σπίτι και αερίζουμε συχνά, ανοίγοντας τα παράθυρα για τουλάχιστον 10 λεπτά την ημέρα.
5. Αποφεύγουμε τους εσωτερικούς χώρους και τον συνωστισμό.
Αντί για τον παιδότοπο ή επισκέψεις σε σπίτια προτιμάμε να παίζουμε στην ύπαιθρο και σε εξωτερικούς χώρους. Είμαστε τυχεροί γιατί στην Ελλάδα έχουμε ευχάριστη θερμοκρασία και ήλιο για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Το παιχνίδι έξω συνδυάζει καθαρό αέρα, φυσική άσκηση καθώς και έκθεση στον ήλιο, απαραίτητη για τη σύνθεση της βιταμίνης D που συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
6. Διατροφή
Ξεκινάμε από τον μητρικό θηλασμό όπου μέσω του γάλακτος μεταφέρονται αντισώματα στο παιδί και το προστατεύουν από λοιμώξεις.
Στο μεγαλύτερο παιδί η διατροφή πρέπει να προσφέρει επαρκείς πρωτεΐνες, βιταμίνες( C,D,B6,B12,E), φυλλικό οξύ, προβιοτικά , μέταλλα και ιχνοστοιχεία (σίδηρο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, ψευδάργυρο), ω3,ω6 λιπαρά οξέα.
Συνεπώς η διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει:
• Κρέας
• Αυγά
• Ψάρι
• Όσπρια
• Δημητριακά
• Λαχανικά εποχής
• Φρούτα εποχής
• Ξηρούς καρπούς
• Γάλα, γαλακτοκομικά
Όλα τα παραπάνω περιλαμβάνονται στη μεσογειακή μας διατροφή .Αποφεύγουμε το junk food. Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να συστήνουν τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής από υγιή παιδιά που τρέφονται επαρκώς.
Νερό: είναι απαραίτητη η επαρκής πρόσληψή του καθώς αυτό συμβάλλει στην:
• Ομαλή λειτουργία των συστημάτων ( ουροποιητικού, κυκλοφορικού, αναπνευστικού, πεπτικού, μυοσκελετικού, εγκεφάλου)
• Μεταφορά θρεπτικών συστατικών και υδατοδιαλυτών βιταμινών
• Απέκκριση παθογόνων.
Όταν ένα παιδί είναι άρρωστο , δεν το πιέζουμε να φάει, αλλά φροντίζουμε να ενυδατώνεται (νερό, χυμοί, κοτόσουπα). Ενδεικτικά, ένα παιδί 2-3 ετών χρειάζεται 1,5 λίτρο νερού την ημέρα, υπολογίζοντας συνολικά κάθε μορφή υγρού που λαμβάνει όπως νερό, γάλα, χυμούς, σούπες.
7. Ύπνος
Κατά τη διάρκεια του ύπνου εκκρίνονται ορμόνες όπως ντοπαμίνη και προλακτίνη που συμβάλλουν στη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η απαραίτητη καθημερινή διάρκεια του ύπνου είναι για:
• Μωρά έως 1 έτος 15-16 ώρες
• Νήπια έως 3 ετών 12-14 ώρες
• Παιδιά 3-10 ετών 10-12 ώρες
Σημαντική είναι και η ώρα που θα πάει για βραδινό ύπνο το παιδί (τουλάχιστον στις 10μμ).
8. Άσκηση
Η άσκηση συμβάλλει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος μέσω της κινητοποίησης των λευκοκυττάρων, της έκλυσης κυτοκινών της έκλυσης ορμονών όπως αδρεναλίνη, κορτιζόλη, αυξητική, προλακτίνη και επηρεάζει την ισορροπία Τ1/Τ2 κυττάρων.
Συστήνεται άσκηση διάρκειας 60’ καθημερινά.
Η έντονη και μεγάλης διάρκειας άσκηση επηρεάζει αρνητικά το ανοσοποιητικό σύστημα.
9. Αντιβιοτικά
Τα αντιβιοτικά δεν καταπολεμούν τις ιώσεις. Αντίθετα, η κατάχρησή τους οδηγεί στη διαταραχή του μικροβιώματος μας. Το μικροβίωμα είναι οι μικροοργανισμοί που ζουν μέσα μας και περιλαμβάνει και τα “καλά “ μικρόβια, που συμβάλλουν στο μεταβολισμό μας και μας προστατεύουν από παθογόνα βακτήρια.
Επίσης η λάθος χρήση αντιβιοτικών οδηγεί στη δημιουργία ανθεκτικών βακτηρίων που δύσκολα καταπολεμούνται.
Τα αντιβιοτικά είναι πολύτιμα όπλα κατά των μη ιογενών λοιμώξεων, αλλά η χρήση τους πρέπει να γίνεται κατόπιν οδηγίας από το γιατρό.
10. Εμβόλια
Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που συνέβαλλαν στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής και στη μείωση της παιδικής θνησιμότητας, τα εμβόλια παρέχουν προστασία απέναντι σε μεγάλο αριθμό σοβαρών λοιμώξεων που οφείλονται σε
• Πνευμονιόκοκκο (πνευμονία, σηψαιμία, μηνιγγίτιδα)
• Μηνιγγιτιδοκοκκο (σηψαιμία, νέκρωση ιστών, κεραυνοβόλος μηνιγγίτιδα)
• Αιμόφιλο της γρίπης (επιγλωττίτιδα, πνευμονία, σηψαιμία, μηνιγγίτιδα)
• Κλωστηρίδιο του Τετάνου (σπασμοί)
• Κοκκύτη ( βήχας, άπνοια σε βρέφη, πνευμονία)
• Διφθερίτιδα ( ψευδομεμβρανώδης φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, μυοκαρδίτιδα, περιφερική νευροπάθεια)
• Πολιομυελίτιδα (παράλυση)
• Ηπατιτιδα Α και C (ηπατίτιδα)
• Ιλαρά (εγκεφαλίτιδα, πνευμονία)
• Ερυθρά (προσβολή εμβρύου)
• Παρωτίτιδα (ορχίτιδα, μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, κώφωση)
• Ανεμευλογιά (εγκεφαλίτιδα, πνευμονία, προσβολή εμβρύου)
• Φυματίωση
• Γρίπη (πνευμονία)
• Ροταϊό (γαστρεντερίτιδα)
Αυτά συστήνονται να γίνονται με βάση το χρονοδιάγραμμα του εθνικού προγράμματος εμβολιασμού.
